Opbouw van de opleiding:

Dagdeel 1 en 2: Het babybrein en de sensomotorische ontwikkeling

Het babybrein ontwikkelt zich door de sensomotorische ontwikkeling. Hoe ziet de sensomotorische ontwikkeling eruit en waarom is deze zo belangrijk voor een baby? De verbindingen in de hersenen wordt aangelegd door bewegen. De gebieden in de hersenen ontwikkelen zich door de prikkels die baby’s via de zintuigen ontvangen. Van groot belang hierin is dat de kwaliteit van bewegen goed wordt ontwikkeld. Om tot bewegen te komen hebben kinderen voorwaarden nodig. Bij de geboorte krijgen kinderen reflexen en reacties mee om tot motorisch ontwikkelen te komen.

De voorwaarden voor de ontwikkeling zijn de reflexen en reacties.

• Welke reflexen hebben baby’s bij de geboorte?
• Hoe kunnen de reflexen kinderen helpen om motorisch te ontwikkelen?
• Welke reacties zijn het, en wat is er voor nodig om deze te ontwikkelen?
• Welke activiteiten kun je kinderen van alle leeftijden aanbieden om deze reacties te oefenen, zowel binnen in de ruimte, een oefenruimte als buiten?
• Welke dagelijkse handelingen zijn voor kinderen hierin belangrijk.

De neurologische reflexen bij de geboorte zijn meestal het eerste jaar opgenomen in de motorische ontwikkeling en verdwenen. De reacties moeten kinderen kun hele leven blijven oefenen.

 Dagdeel 3 en 4: De cognitieve ontwikkeling

 Zintuiglijke ontwikkeling

De zintuiglijke ontwikkeling bij baby’s vormt de basis voor de cognitieve ontwikkeling: Hoe verwerken baby’s de prikkels die zij ontvangen vanuit hun omgeving en wat doet dit voort de cognitieve ontwikkeling?

De zintuigen stellen ons in staat om onze buitenwereld waar te nemen.

De eerste 7 jaren van het leven van een kind zijn essentieel voor de latere ontwikkeling op de basisschool. Kinderen moeten in die jaren via de zintuigen ervaringen hebben opgedaan om deze om te kunnen zetten in kennis.

Welke zintuigen hebben we, en op welke wijze kunnen we ze gebruiken?

(het zicht, het gehoor, de reuk en de smaak, het voelen, de vestibulaire en posturale zintuigen)

Wat is er voor nodig om de zintuigen positief te prikkelen?

Wat zijn de gevolgen als een kind zijn zintuigen niet optimaal heeft kunnen gebruiken?

Welke spelletjes en activiteiten vergroten het gebruik van de zintuigen?

De reuk is het zintuig dat bij de geboorte al volledig klaar is. Een baby ziet de eerste 6 maanden slechts op 30 cm, afstand, met een jaar kunnen de meesten verder zien. De tast volgt de sensomotorische ontwikkeling en is bijvoorbeeld in de handen ontwikkeld in de peutertijd.

De motorische ontwikkeling:

Het is van groot belang dat een kind de fasen in de motorische ontwikkeling goed doorloopt omdat het verantwoordelijk is voor de rijping van de hersenen en de basis legt voor zijn verdere ontwikkeling.

We gaan met elkaar kijken hoe de fasen van de motorische ontwikkeling eruit zien. Zo leren we bewust kijken naar het bewegen van zuigelingen, peuters en oudere kinderen. Zo kunnen we elkaar ook ideeën geven over spelletjes en activiteiten die de kinderen kunnen steunen in hun ontwikkeling.

Zo wordt spelen met kinderen niet alleen plezier maar ook een boeiende ondersteuning voor de rest van hun leven.

 

Mijlpalen in de motorische ontwikkeling

Rond de 6 maanden is het belangrijk dat een baby 15 minuten op zijn buik kan spelen. Rollen wordt ingezet en is dan vaak mogelijk. Het tempo van de motorische ontwikkeling is per kind verschillende, het is belangrijk dat kinderen alle fasen doen. De meeste kinderen rollen rond de 4 à 6 maanden, en kruipen tussen de 6 en 9 maanden. Zelf gaan zitten ontstaat vaak na de 7 maanden, en gaan staan tussen de 9 en 18 maanden. Dat kinderen gaan lopen is tussen de 12 en 24 maanden!

 

Dagdeel 5: De sociaal – emotionele ontwikkeling:

De basis van de sociaal – emotionele ontwikkeling is de ontwikkeling van het ritme.

Een voorwaarde voor baby’s om zich goed te kunnen ontwikkelen is dat zij in hun eigen ritme mogen zijn en zo de wereld om zich heen kunnen ontdekken. Ze zijn dan in evenwicht en voel zich lekker in hun vel. Dit is belangrijk voor de emotionele ontwikkeling.

Ritme is belangrijk voor de rijping van de hersenstam, het gebied waar in ook hechting tussen baby en de ouder wordt ontwikkeld.

Samen in ritme bewegen vormt de basis voor de sociale ontwikkeling. Daarom zijn schootspelletjes, wiegen, zingen en samen bewegen zo belangrijk voor de sociale ontwikkeling. Dit is ook belangrijk voor de taal ontwikkeling.

Het volgen van een dagritme op de groep is daarom een essentiële voorwaarde voor kinderen om zich veilig te voelen en zich te kunnen ontwikkelen.

• Waarom is ritme zo belangrijk, en op welke wijze kunnen we activiteiten of spelletjes aanbieden om hierin te ondersteunen?
• Hoe kunnen we baby’s helpen om in hun eigen ritme te komen en te blijven, zodat ze de mogelijkheid hebben om optimaal te kunnen ontwikkelen?

 

Dagdeel 6: Communiceren van en met baby’s, afscheid nemen/welkom heten, tillen en dragen

Het kostbaarste wat je baby’s kunt geven is tijd en aandacht. Tijd om het kind te observeren en te zien wat het nodig heeft. Een baby communiceert o.a. met zijn hele lijf. Ook communiceert een baby door middel van geluiden en huilen.

• Hoe kunnen we baby’s observeren en hoe kunnen we hun signalen interpreteren?
• Wat heeft een baby ons te vertellen en op welke wijze kunnen we hierop reageren?
• Welke aandacht heeft een baby nodig?
• Wat communiceren wij naar baby’s?
• Hoe communiceren baby’s met elkaar en wat hebben zij hierin nodig?

Ergonomie

Werken in de kinderopvang betekent dat je qua lichaamsbelasting een van de zwaarste beroepen hebt gekozen. Dit hoeft geen reden tot zorg te zijn, zolang je dit wél als een reden ziet om zorgvuldig met je lichaam om te gaan.

Een bewuste manier van bukken, tillen en dragen is in dit vak het belangrijkste. Dat lijkt simpeler dan het is, want het gaat niet alleen om de juiste technieken, maar ook om het ‘afleren’ van de spontane manier waarop je gewoonlijk bukt, tilt en draagt.

• Wat is de juiste wijze van tillen en dragen?
• Hoe behoudt je het evenwicht bij tillen?
• Op welke wijze til je een kind? Wanneer til je een kind en wanneer niet?
• Op welke wijze gebruik je de materialen die ten dienste staan van het tillen en dragen?
• Op welke wijze kun je een kind dragen en tillen en daarbij de ontwikkeling van het kind blijven uitdagen?
• Hoe draag je zorg voor je eigen lichaam t.a.v. je conditie, ontspanning, ademhaling?
• Daarbij gaan we bezig met alle activiteiten en vaardigheden die dagelijks gedaan worden en we kijken met elkaar op welke wijze het werk gedaan kan worden:

 

Werkvormen / training vaardigheden

De toepassing van de kennis en de vertaling naar vaardigheden vindt zowel tijdens als tussen de opleidingsdagen plaats.

Verwerking tijdens de opleidingsdagen:

• Toepassen/verwerken van kennis in opdrachten in (kleine) groepjes.
• Inbreng van eigen casussen.
• Vanuit het zelf ervaren van diverse aspecten het bewustzijn vergroten wat dit kan betekenen voor de ervaring van een baby.
• Op de praktijk gerichte opdrachten – hoe kan ik de kennis en vaardigheden toepassen in mijn dagelijks werk met baby’s.
• Hoe deel ik mijn kennis c.q. communiceer ik met ouders over hun kind.
• Elke opleidingsdag start met een korte terugblik en de mogelijkheid tot vragen stellen over de zaken waar de deelnemers in de praktijk tegen aan zijn gelopen.

Verwerking tussen de opleidingsdagen:

• Observeren van baby’s en herken wat je hebt geleerd.
• Daag een baby uit ten aanzien van de kennis/vaardigheden die je is aangereikt.
• Deel je (nieuwe) kennis/vaardigheden met een collega, zodat de kennis je eigen wordt maar tevens gespreksonderwerp wordt binnen je werkomgeving.
• Deel je kennis/vaardigheden met ouders, wanneer zij iets vragen of als je iets wilt vertellen over het kind

 

 

 

 

 

Beoogde leereffecten van de opleiding:

Kennis:

• Inzicht in de ontwikkeling van het babybrein en de sensomotorische ontwikkeling.
• Inzicht in de cognitieve ontwikkeling bij baby’s, de fasen en de voorwaarden.
• Inzicht in de sociaal- en emotionele ontwikkeling bij baby’s, de fasen en de voorwaarden.
• Inzicht in het belang/waarom van het doorlopen van de verschillende fasen van de ontwikkelingen voor een baby.
• Het signaleren van een onvoldoende ontwikkeling of afwijkingen in de ontwikkeling.
• Inzicht in spel- en ontwikkelingsmateriaal ter ondersteuning van de ontwikkeling van baby’s.
• Ergonomisch handelen met oog voor de ontwikkeling van een baby.
• Communiceren met en van baby’s.
• Communiceren met ouders over baby’s.

 

Vaardigheden:

• Baby’s kunnen uitdagen in hun sensomotorische ontwikkeling en daarin voorwaardenscheppend bezig zijn.
• Inzicht krijgen hoe een baby zich ontwikkelt en wat de basis is voor de sociaal-emotionele en cognitieve ontwikkeling.
• Interactie tussen baby’s herkennen, stimuleren en begeleiden.
• Baby’s gericht activiteiten aan kunnen bieden, ingebed in het dagelijks handelen, die aansluiten op de ontwikkeling van elk baby afzonderlijk.
• Inrichten van de binnenruimte voor baby’s met in acht neming van de ontwikkeling.
• Weten hoe speelmaterialen aan te bieden en wanneer.
• Het op een, voor zowel baby als leidster, verantwoorde manier toepassen van tiltechnieken.
• Vragen van ouders over ontwikkeling en welbevinden van baby’s kunnen beantwoorden.

 

 

Aantal deelnemers:  16

 

Locatie: op locatie van de organisatie die de opleiding aanvraagt

 

Doelgroep: Opleiding voor pedagogische medewerkers voor baby’s.

 

Werkwijze:

Naast theoretisch kennis wordt er een vertaalslag gemaakt naar de dagelijkse praktijk. In groepjes gaan we dit ervaren, hierover nadenken en plenair uitwerken.

 

Materialen:

De trainer gebruikt een flap-over, en andere materialen worden door haar meegebracht.

 

Cursusmateriaal:

Tijdens de opleiding worden er artikelen en boekjes uitgereikt over de onderwerpen die in de opleiding aan bod komen.

 

Trainer:

Hanneke Poot – van der Windt, kinderfysiotherapeute en psychomotorisch remedial teacher. Zij is als docente werkzaam binnen de Kinderopvang en het (basis)onderwijs.

Website: www.sirenevoorkinderen.nl